The Great Beyond

Neen neen, dit wordt geen Coronadagboek met leuke tips over hoe je met zoutdeeg de appendiscoop van Merlina kan nabouwen en ook geen oproep om de gele briefkaart opnieuw in het leven te roepen om het  isolement te doorbreken. Maar hey, wat wil je dat ik doe. Als ik niet regelmatig die chaos in mijn kop neerschrijf, wordt de kans met de dag groter dat ik gewoon mijn bed zelfs niet meer uitkom. De kinderen zijn nog net te jong om met een pot aardbeienconfituur te kunnen worden alleen gelaten.

Een paar weken geleden zag ik op Netflix de benauwende documentaire “Jim & Andy (..)”: een blik achter de schermen van de filmopnames van “Man on the Moon” waarin gekkebekkentrekker Jim Carrey meesterlijk de rol van Andy Kaufman vertolkt. In de docu zien we hoe de acteur zich verliest in zijn personage en tot de ontsteltenis van de hele crew maandenlang transformeert in de echte Andy Kaufman en hoe er van Jim Carrey geen spoor meer is. Jaren later kijkt Jim terug op die mysterieuze periode en geeft ons een inkijk in de schizofrene wereld van method acting. Pakkende getuigenis over een adembenemende episode van persoonlijkheidsverlies of meesterlijke meta-grap van Andy Kaufman vanuit het graf? The jury is still out on that one.

Maar wat Jim Carrey in de docu vertelde, kwam wel eens zo hard binnen. Het is geen geheim dat ikzelf maar wat graag verdwijn achter alter ego’s en dat enige zin voor dramatiek mij niet geheel vreemd is. Maar wat als dat personage je gevangen neemt. Dat je voor jezelf iemand creëert die met jou aan de haal gaat. Jim zag het als volgt:

“At some point when you create yourself to make it, you’re going to have to either let that creation go and take a chance on being loved or hated for who you really are; or you’re going to have to kill who you really are and fall into your grave grasping on to a character that you never were. (…)

What is the dirt that the pearl is built around? And the pearl is the personality that you build around yourself as a protection against that thought: ‘If they ever find out that I’m worthless, if they ever find out that I’m not good enough, I will be destroyed’. (…)

At some point, you have to live your true man. At some point in your life you have to go: I don’t care what it looks like. I found a hole in my psyche and I’m going through and I’m going to face the abyss of not knowing whether that is going to be ok with everybody or not, and at times they tried to drown you in the middle of that abyss. They go: ‘No, be the other guy, you told us you were this guy.’ Noone can live with that forever.”

De vraag is niet wie van ons zich aan dat soort façadepersoonlijkheid  schuldig maakt, maar in welke mate we dat allemaal doen. We zijn meer dan ooit tevoren uitgeleverd aan de goedkeuring van anderen. We leven in een tijd waarin we het beeld van onszelf zorgvuldig moeten opbouwen in talloze media voor duizenden speurende blikken. Op zoek naar de juiste quote of de juiste foto waarvan we hopen dat de anderen ze met onze persoonlijkheid gaan associëren. Op zoek naar de ‘like’. Op zoek naar aanvaarding. Virtuele aanvaarding in een virtuele wereld. Is dat niet de existentiële zoektocht van ons mens-zijn? Graag gezien worden. Bevestigd worden voor wie we zijn. Maar wat als we op die zoektocht onszelf hebben verborgen achter een persoonlijkheid die meer likes oplevert dan onze ware ik? Aanvaarding op the Gram, maar niet in ons echte leven. 

“Perceptie is realiteit”, predikte Niccolo Machiavelli in zijn ‘Il Principe’ in 1515. Hoe kunnen we mensen verwijten dat ze een verkeerd beeld van ons hebben als ze dat baseren op wat wij hen daadwerkelijk laten zien. We verbergen de zandkorrel in onze parel. Terwijl we op zoek moeten gaan naar de mensen die van ons houden, niet ondanks de zandkorrel, maar net omwille van die zandkorrel. 

Het echte leven is niet mooi. We zijn zwak, boos, jaloers, egoïstisch, conventioneel, … en dat vinden we niet leuk. Be the best you possible! Maar we vergeten een eenvoudig, maar belangrijk detail: het leven hoeft zich voor jou niet te verantwoorden. Wat is jouw aandeel in hoe je leven loopt? Als het leven niet loopt zoals jij wil, doe er dan iets aan. Waar zijn al die middenvingers tegen al die moraliteit, tegen al die ideologieën, tegen al die profeten? Waarvan de geschiedenis ons alleen maar leert hoe tijdelijk en vluchtig die allen zijn. Het leven stelt je voor de vraag: Op wie wil jij nog indruk maken? 

In dat opzicht duwt de coronacrisis ons collectief in dat existentiële vraagstuk. Wie ben ik als ik niemand om me heen heb. Overgeleverd aan digitale kanalen om zichtbaar te zijn voor de anderen. En wat laat je dan zien? Wie je echt bent? Er wacht ons een moeizaam maatschappelijk ontwaken eenmaal deze quarantaine achter de rug zal zijn. Hoe gaan we daar mee om, als wie we de afgelopen maanden waren ook plots weer moet zijn wie we echt zijn, of willen zijn, of kunnen zijn eenmaal onze samenleving zich weer op gang trekt. Of wordt niets nog ooit hetzelfde hierna? 

Het is een verplichte contemplatie voor elk van ons. Niet ‘Wat leer ik hier uit?’ maar, ‘Wil ik hier iets uit leren of niet?’. Een collega van mij die over een onuitputbare bron van positieve energie lijkt te beschikken, moedigde me aan om daar mee aan de slag te gaan: “Het is tijd voor reflectie: wat belangrijk is, wat teveel was ervoor, wat te weinig was ervoor...” Ik verzekerde haar dat ik me net omwille van de surrealiteit van de situatie, nu niet ga wagen aan het ontwerpen van nieuwe rituelen in mijn leven. Want hoe weet ik in hemelsnaam in welke wereld we straks allemaal voorzichtig, met dichtgeknepen ogen tegen het zonlicht in naar buiten stappen. 

Op mijn twitterfeed passeert ondertussen een filmpje dat Madonna de wereld instuurde. De 61-jarige Queen of Pop zit helemaal naakt in haar bad dat met melkwit water is gevuld en mijmert luidop: “The great thing about this outbreak, is that it made us all equal.” Los van feit dat dat uiteraard klinkklare onzin is, kan ik alleen maar bedenken: Liefste Madonna, …. op wie wil jij in hemelsnaam nog indruk maken? Zucht.