Neen neen, dit wordt geen
Coronadagboek met leuke tips over hoe je met zoutdeeg de appendiscoop van Merlina
kan nabouwen en ook geen oproep om de gele briefkaart opnieuw in het leven te
roepen om het isolement te doorbreken.
Maar hey, wat wil je dat ik doe. Als ik niet regelmatig die chaos in mijn kop
neerschrijf, wordt de kans met de dag groter dat ik gewoon mijn bed zelfs niet
meer uitkom. De kinderen zijn nog net te jong om met een pot aardbeienconfituur
te kunnen worden alleen gelaten.
Een paar weken geleden zag ik op
Netflix de benauwende documentaire “Jim & Andy (..)”: een blik achter de
schermen van de filmopnames van “Man on the Moon” waarin gekkebekkentrekker Jim
Carrey meesterlijk de rol van Andy Kaufman vertolkt. In de docu zien we hoe de
acteur zich verliest in zijn personage en tot de ontsteltenis van de hele crew
maandenlang transformeert in de echte Andy Kaufman en hoe er van Jim Carrey
geen spoor meer is. Jaren later kijkt Jim terug op die mysterieuze periode en
geeft ons een inkijk in de schizofrene wereld van method acting. Pakkende
getuigenis over een adembenemende episode van persoonlijkheidsverlies of
meesterlijke meta-grap van Andy Kaufman vanuit het graf? The jury is still out
on that one.
Maar wat Jim Carrey in de docu
vertelde, kwam wel eens zo hard binnen. Het is geen geheim dat ikzelf maar wat
graag verdwijn achter alter ego’s en dat enige zin voor dramatiek mij niet geheel
vreemd is. Maar wat als dat personage je gevangen neemt. Dat je voor jezelf iemand
creëert die met jou aan de haal gaat. Jim zag het als volgt:
“At some point when you create
yourself to make it, you’re going to have to either let that creation go and
take a chance on being loved or hated for who you really are; or you’re going
to have to kill who you really are and fall into your grave grasping on to a
character that you never were. (…)
What is the dirt that the pearl
is built around? And the pearl is the personality that you build around
yourself as a protection against that thought: ‘If they ever find out that I’m
worthless, if they ever find out that I’m not good enough, I will be destroyed’.
(…)
At some point, you have to live
your true man. At some point in your life you have to go: I don’t care what it
looks like. I found a hole in my psyche and I’m going through and I’m going to
face the abyss of not knowing whether that is going to be ok with everybody or
not, and at times they tried to drown you in the middle of that abyss. They go:
‘No, be the other guy, you told us you were this guy.’ Noone can live with that
forever.”
De vraag is niet wie van ons zich
aan dat soort façadepersoonlijkheid schuldig maakt, maar in welke mate we dat
allemaal doen. We zijn meer dan ooit tevoren uitgeleverd aan de goedkeuring van
anderen. We leven in een tijd waarin we het beeld van onszelf zorgvuldig moeten
opbouwen in talloze media voor duizenden speurende blikken. Op zoek naar de
juiste quote of de juiste foto waarvan we hopen dat de anderen ze met onze
persoonlijkheid gaan associëren. Op zoek naar de ‘like’. Op zoek naar
aanvaarding. Virtuele aanvaarding in een virtuele wereld. Is dat niet de
existentiële zoektocht van ons mens-zijn? Graag gezien worden. Bevestigd worden
voor wie we zijn. Maar wat als we op die zoektocht onszelf hebben verborgen
achter een persoonlijkheid die meer likes oplevert dan onze ware ik? Aanvaarding
op the Gram, maar niet in ons echte leven.
“Perceptie is realiteit”,
predikte Niccolo Machiavelli in zijn ‘Il Principe’ in 1515. Hoe kunnen we mensen
verwijten dat ze een verkeerd beeld van ons hebben als ze dat baseren op wat
wij hen daadwerkelijk laten zien. We verbergen de zandkorrel in onze parel. Terwijl
we op zoek moeten gaan naar de mensen die van ons houden, niet ondanks de
zandkorrel, maar net omwille van die zandkorrel.
Het echte leven is niet mooi. We
zijn zwak, boos, jaloers, egoïstisch, conventioneel, … en dat vinden we niet
leuk. Be the best you possible! Maar we vergeten een eenvoudig, maar belangrijk
detail: het leven hoeft zich voor jou niet te verantwoorden. Wat is jouw aandeel
in hoe je leven loopt? Als het leven niet loopt zoals jij wil, doe er dan iets
aan. Waar zijn al die middenvingers tegen al die moraliteit, tegen al die ideologieën,
tegen al die profeten? Waarvan de geschiedenis ons alleen maar leert hoe
tijdelijk en vluchtig die allen zijn. Het leven stelt je voor de vraag: Op wie
wil jij nog indruk maken?
In dat opzicht duwt de
coronacrisis ons collectief in dat existentiële vraagstuk. Wie ben ik als ik
niemand om me heen heb. Overgeleverd aan digitale kanalen om zichtbaar te zijn
voor de anderen. En wat laat je dan zien? Wie je echt bent? Er wacht ons een
moeizaam maatschappelijk ontwaken eenmaal deze quarantaine achter de rug zal
zijn. Hoe gaan we daar mee om, als wie we de afgelopen maanden waren ook plots
weer moet zijn wie we echt zijn, of willen zijn, of kunnen zijn eenmaal onze samenleving
zich weer op gang trekt. Of wordt niets nog ooit hetzelfde hierna?
Het is een verplichte
contemplatie voor elk van ons. Niet ‘Wat leer ik hier uit?’ maar, ‘Wil ik hier
iets uit leren of niet?’. Een collega van mij die over een onuitputbare bron
van positieve energie lijkt te beschikken, moedigde me aan om daar mee aan de
slag te gaan: “Het is tijd voor reflectie: wat belangrijk is,
wat teveel was ervoor, wat te weinig was ervoor...” Ik verzekerde haar
dat ik me net omwille van de surrealiteit van de situatie, nu niet ga wagen aan
het ontwerpen van nieuwe rituelen in mijn leven. Want hoe weet ik in hemelsnaam
in welke wereld we straks allemaal voorzichtig, met dichtgeknepen ogen tegen
het zonlicht in naar buiten stappen.
Op mijn
twitterfeed passeert ondertussen een filmpje dat Madonna de wereld instuurde.
De 61-jarige Queen of Pop zit helemaal naakt in haar bad dat met melkwit water
is gevuld en mijmert luidop: “The great thing about this outbreak, is
that it made us all equal.” Los van feit dat dat uiteraard klinkklare onzin is,
kan ik alleen maar bedenken: Liefste Madonna, …. op wie wil jij in hemelsnaam nog
indruk maken? Zucht.
