Ik schets even de situatie; ik stap af van een spitsuurtrein, op een overvol perron. Iedereen stroomt mee in de vormeloze massa. Eerst trappen af en dan weer trappen op. De regie besluit om "Club Foot" te beginnen op mijn mp3-speler. Prima keuze. Scherpe deun, tikkeltje agressief, prima om je niet te laten wegduwen tussen het gewoel. En dan verschijnt in één shot het volgende: op een buitenmuur aan het station heeft iemand in ruwe zwarte graffiti "Save your self" aangebracht en amper vijf meter verderop staan twee fluo-oranje rode-kruismedewerkers stickers te verkopen. De ultieme contradictie tovert spontaan een glimlach op mijn gezicht. Ze hebben niet meteen de ideale plek uitgekozen om hun altruïstisch werkje te doen. Want iedereen die stof tot nadenken ziet in de cynische hierogliefen, zal niet snel geneigd zijn om de portemonnee uit halen om wat zelfklevende stripfiguurtjes te kopen. Nu moet ik wel toegeven dat ik zelfs zonder de muurboodschap star was doorgelopen aan de brave fluovrijwilligers.
Ik had eerder deze week al een discussie nadat ik met een zelfde menslievendheid wat verwensingen had geformuleerd in de richting van een straatmuzikant die het 'praatcafé' waarin ik me bevond, was binnengewandeld. Ongehoord als je het mij vraagt. Hoe haal je het in je hoofd om de weinige momenten van rust en gezelligheid die mensen nog vinden, te gaan verstoren door met een koperen viool de lucht stuk te snijden. Je zou van minder agressief worden. En dan met zo'n zelfvoldane glimlach in een uitgewassen koffiebekertje om kleingeld komen schooien, alsof je net een wereldprestatie hebt geleverd. Mijn gezelschap verzekerde me dat die man dat zeker ook niet voor zijn plezier doet, en dat hij tenminste een inspanning leverde in ruil voor het geld dat hij vroeg. Een "inspanning" is een zwaar overstatement als het gaat om een auditieve aanval op iemands bloeddruk, als je 't mij vraagt. Maar goed, terug naar het station...
Het meest opmerkelijke aan de overigens voor de rest weinig artistieke graffitiwerkje was het feit dat de 'artist' had geopteerd voor "Save your self" en niet voor "Save yourself". Vooraleer ik hem tot filosofisch genie uitroep wil ik de meer plausibele these poneren dat, gezien deze spreuk geschreven stond aan het station van mijn thuisstad, de jongeman heel waarschijnlijk een onderwijsdeficit heeft geleden en niet heeft beseft welke cruciale overpeinzing hij heeft gecreëerd. Hij moedigt ons niet aan met "Red uzelf", maar "Red uw Zelf". Dat vraagt uiteraard om wat contemplatie.
Red uw Zelf. Het lijkt een postmoderne waarschuwing voor de allesomvattende consumptiecultuur, waarin elke vorm van individualiteit de duimen moet leggen voor het commercieel interessantere uniforme conformisme. Maar mijn eerste vraag was uiteraard: Wat is mijn Zelf? Wie is mijn Zelf? Heb ik een Zelf? Heb ik er meer dan één? Niet eenvoudig!
In de eerste plaats was me duidelijk dat niet mijn identiteit het probleem levert. Voor wie ik liefheb wil ik heten. Mijn naam ligt al meer dan dertig jaar officieel opgeschreven. Mijn zelf is ook niet de persoon die ik volgens anderen ben. In ieders perceptie ben ik telkens iemand nieuw. Iedereen bouwt zijn wereld op met mensen die hij zelf vormgeeft. Ik ben iemands broer, iemands man, iemands vriend, iemands zoon, iemands collega,...omdat zij dat vinden. "L'enfer c'est les autres".
Mijn zelf zou de essentie moeten zijn van mijn persoon, de kern van mijn zijn. Mijn zelf is het adjectief dat ik mezelf toeschrijf. Hoewel dat opnieuw een perceptie is, eentje van binnenuit dan wel. "Red je Zelf". Wat kan je kwijtraken dan?
Ik heb mezelf al vele namen gegeven. Net omdat het me zinloos lijkt om jezelf in één entiteit te willen definiëren. Al die personen samen maken een deel uit van wie ik echt ben. Minuut13, The New York Cat, Jazz Renard, The Studio, Mr. Cheshire, Reinaert, the Mad Hatter, John Steed, Travis Bickle, de Profeet, ... zij zijn allemaal ik en ik ben hen allemaal. In de virtuele wereld hebben ze elk hun realiteit gekregen als Alice in Wonderland. Ze omringen zich elk met hun eigen moraal in een zelfgeschapen wereld, waarvan de deur wagenwijd openstaat. Kom gerust eens langs...
